Guzy liściaste piersi mogą być zarówno łagodne, jak i złośliwe. Większość guzów liściastych to zmiany łagodne, jednak nawet histologicznie łagodne guzy liściaste mogą być miejscowo złośliwe. Guzy liściaste występują rzadko - stanowią mniej niż 1% wszystkich guzów piersi. Szczyt występowania guza liściastego przypada między 45 a 49 rokiem życia, jednak sporadycznie może występować także u nastolatek. Jest on umiejscowiony w podścielisku tkanki piersiowej. Guzy mogą być drobne, o średnicy 3-4 cm, ale większość osiąga bardzo duże rozmiary, rozpychając pierś - makroskopowo mogą osiągać rozmiar nawet do 15 cm. Zgodnie z literaturą 80% pacjentek z guzem liściastym ma wyczuwalną palpacyjnie zmianę, a u około 20% wykrywany jest dopiero w rutynowych badaniach przesiewowych. W przypadkach palpacyjnie wyczuwalnych guzów liściastych obserwuje się szybki wzrost guza w krótkim czasie po jego wykryciu. Usunięcie guza najczęściej skutkuje pełnym wyleczeniem, jednak są przypadki jego nawrotów.

Objawy

W większości przypadków zauważyć można zniekształcenie skóry oraz brodawki, ze względu na uciskający guz. Objawy są dosyć niespecyficzne, nie ma dolegliwości bólowych. Dlatego należy zwracać uwagę przy samobadaniu piersi na występujące zgrubienia, wyższą temperaturę jednej piersi w stosunku do drugiej, pojawienie się czerwonej plamy na skórze piersi czy owrzodzenia skóry nad zmianą.

Rodzaje

Różnicowanie między zmianą łagodną, a złośliwą jest skomplikowane, dlatego powstały zalecenia aby wyodrębnić trzy typy guza liściastego:

• łagodny - czas podwojenia masy został oceniony na 116 dni, marginesy zmian łagodnych rozpychają okoliczne tkanki, nie występuje zjawisko naciekania na sąsiadujące tkanki. Po wycięciu istnieje niewielkie ryzyko nawrotu.

• o granicznej złośliwości - niesie za sobą 25% ryzyko odrośnięcia i 5% ryzyko przerzutów.

• złośliwy - czas podwojenia masy został oceniony na 36 dni, mają wyraźnie naciekające granice na otaczające tkanki, podobnie jak w przypadku niektórych raków piersi. Niekiedy elementy nabłonkowe mogą się rozrastać, wyjątkowo rozrost ten rozwija się w raka. Przemiana taka występuje rzadko, prawdopodobnie dlatego, że szybki wzrost guza prowadzi do jego ujawnienia się i usunięcia, zanim taka przemiana nastąpi. Dla tego rodzaju guza groźba zarówno miejscowej wznowy, jak i przerzutów jest już wysoka i wynosi około 25%, dlatego zaleca się wycięcie zmiany z dużym marginesem. Guzy te rzadko dają przerzuty drogą naczyń chłonnych do pachowych węzłów chłonnych, a odbywają się drogą krwi do płuc, wątroby i innych odległych narządów. Mogą prowadzić do zgonu pacjentki.

Diagnostyka

Rozpoznanie guza liściastego postawić można jedynie za pomocą biopsji celowanej - polegającej na nakłuciu i pobraniu próbki guza pod kontrolą mammografu lub USG. Jeśli biopsja nie daje pełnego rozpoznania wykonuje się otwartą biopsję chirurgiczną – w miejscowym znieczuleniu, pod kontrolą mammografu lub USG, lekarz usuwa oznaczone zmiany wraz z fragmentem okolicznej tkanki. Po badaniu mikroskopowym określany jest rodzaj i wielkość zmiany i wówczas lekarze podejmują decyzję o rodzaju leczenia.

Leczenie

Jedynie leczenie chirurgiczne, ponieważ guz nie jest wrażliwy ani na radioterapię, ani na chemioterapię. W przypadku zmiany łagodnej usuwa się z ją z niewielkim marginesem tkanek, w poważniejszych przypadkach wymagana jest mastektomia, czyli amputacja całego gruczołu piersiowego wraz z brodawką, przy czym pacjentce nie usuwa się węzłów chłonnych pachy, ze względu na szerzenie się guza drogą krwionośną, a nie naczyń chłonnych.

1. V. Kumar, R.S. Cotran, S.L. Robbins; Patologia; Urban & Partner 2005

2. Hemminki K, Granstrom C.; Morphological types of breast cancer in family members and multiple primary tumours: is morphology genetically determined; Breast Cancer Res 2002; 4: R7.

3. A.Thomas Stravos; Ultrasonografia Piersi; Radiology Imaging Associates; ; Wydanie Polskie Warszawa 2007