U wielu kobiet, zwłaszcza po menopauzie, dochodzi do odkładania się w piersiach złogów wapnia, potocznie nazywanymi zwapnieniami. Są na tyle drobne, że nie są wyczuwalne w badaniu palpacyjnym.

Większe z nich tzw. makrozwapnienia mogą być widoczne w badaniu ultrasonograficznym np. w gruczolakowłókniakach, ale ich kształt łatwiej ocenić w badaniu mammograficznym. Aby zwapnienie mogło spowodować cień akustyczny widoczny w badaniu USG, musi być wystarczająco duże. Przyjmują one nieraz formę kleksa lub przypominają popcorn i są to zazwyczaj zmiany łagodne. Zwapnienia występujące w zmianach złośliwych są zbyt małe, by wywołać to zjawisko, dlatego są lepiej widoczne w badaniu mammograficznym niż w badaniu USG.

Temat mikrozwapnień jest bardziej skomplikowany, ponieważ występuje ich wiele rodzajów różniących się kształtem i typem rozmieszczenia w obrębie miąższu piersi oraz przede wszystkim charakterem: łagodnym i złośliwym.

Większość mikrozwapnień widocznych na zdjęciach mammograficznych to zmiany łagodne, przedstawiają się jako rozproszone, punkcikowate silnie wysycone cienie rozproszone po całej piersi lub występujące na przebiegu naczyń krwionośnych (w obrębie ścian).

Niestety istnieją również różnokształtne lub nieregularne mikrozwapnienia formujące się w skupiska, które mogą być pierwszą i jedyną oznaką raka piersi. Powstają w szybko dzielących się komórkach nowotworowych jeszcze przed wytworzeniem masy guza i nie mają wykształconej sieci dodatkowego unaczynienia, dlatego nie są widoczne w takich badaniach jak ultrasonografia czy termografia.

Należy pamiętać, że mammografia ma największą czułość w wykrywaniu zarówno łagodnych, jak i podejrzanych mikrozwapnień.

Jeżeli radiolog stwierdzi w badaniu mammograficznym obecność podejrzanego skupiska mikrozwapnień konieczna jest ich weryfikacja w postaci biopsji pod kontrolą mammografii (biopsja stereotaktyczna). Pobrany materiał w postaci wałeczków tkankowych przekazany jest do laboratorium w celu oceny przez patomorfologa pod mikroskopem.

W trakcie biopsji, w miejsce po usuniętych mikrozwapnieniach lekarz zakłada tytanowy znacznik, po to, aby loża była widoczna na kontrolnych zdjęciach mammograficznych.

Jeżeli badanie histopatologiczne potwierdzi obecność podejrzanych o nowotwór komórek, konieczne będzie wykonanie zabiegu operacyjnego, a chirurg dzięki oznakowanej loży będzie mógł z łatwością usunąć większy obszar tkanek.

1. A.Thomas Stravos; Ultrasonografia Piersi; Radiology Imaging Associates; ; Wydanie Polskie Warszawa 2007.

2. L.Tabor, T.Tot, P. B. Dean, Rak Piersi – wczesne wykrywanie przy użyciu mammografii, Wydanie Polskie Warszawa 2010.

3. Katarzyna Wardzyńska, Ewa Wesołowska; Zasady kwalifikacji zmian gruczołu piersiowego wykrytych w badaniu mammograficznym według systemu BI-RADS; Journal of Oncology; 2010; volume 60, Number 2; 136–146.